Khôi phục lễ hội truyền thống không chỉ góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc mà còn là đòn bẩy quan trọng để thúc đẩy phát triển du lịch và kinh tế địa phương. Nhiều địa phương tại Việt Nam đã nỗ lực phục dựng và tổ chức lại các lễ hội gắn liền với đời sống tinh thần của người dân, tạo sức hút mạnh mẽ với du khách trong và ngoài nước.
Khôi phục lễ hội tại Bảo Yên, Lào Cai: Gắn kết văn hóa và du lịch
Huyện Bảo Yên (Lào Cai) đã khôi phục thành công 7 lễ hội truyền thống như lễ hội đền Nghĩa Đô, lễ hội đền Long Khánh, và lễ hội Cốm xã Việt Tiến. Những lễ hội này không chỉ gìn giữ giá trị di sản văn hóa mà còn gắn kết với du lịch cộng đồng, giúp quảng bá hình ảnh địa phương.
Các lễ hội được tổ chức kèm theo nhiều hoạt động như trò chơi dân gian, hội thi, và trải nghiệm văn hóa. Việc này không chỉ thu hút du khách mà còn tạo điều kiện để người dân địa phương tăng thu nhập thông qua các hoạt động kinh doanh dịch vụ. Bên cạnh đó, sự kết hợp giữa lễ hội tâm linh và du lịch cộng đồng đã tạo tiền đề để Bảo Yên xây dựng thương hiệu du lịch độc đáo.
Phục dựng lễ hội của đồng bào dân tộc thiểu số tại Kon Tum
Tỉnh Kon Tum cũng đang nỗ lực phục dựng các lễ hội truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số, như lễ cúng trỉa lúa của người Brâu và lễ mở cửa kho lúa của người Rơ Măm. Các lễ hội này không chỉ là dịp để cộng đồng địa phương tri ân thần linh mà còn phản ánh nét đẹp văn hóa đặc trưng của vùng đất Tây Nguyên.
Thông qua các dự án bảo tồn, tỉnh đã hỗ trợ tổ chức lớp học nhạc cụ truyền thống, xây dựng câu lạc bộ văn hóa dân gian và phát triển các đội văn nghệ thôn bản. Các hoạt động này góp phần nâng cao đời sống tinh thần của đồng bào dân tộc thiểu số và mở ra cơ hội phát triển du lịch bền vững.
Hội Phết Hiền Quan, Phú Thọ: Bài toán khôi phục và quản lý
Hội Phết Hiền Quan (Phú Thọ), một lễ hội mang tính chất cộng đồng lớn, đã từng gặp phải những vấn đề tổ chức khiến phần cướp phết bị tạm dừng từ năm 2019. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu và chính quyền địa phương đang nỗ lực tìm giải pháp để khôi phục lễ hội, đảm bảo tính an toàn và giữ vững giá trị truyền thống.
Việc xây dựng kịch bản lễ hội phù hợp, tăng cường quy chế quản lý và nâng cao ý thức của người tham gia là những yếu tố quan trọng để Hội Phết trở lại với đúng tinh thần của một lễ hội văn hóa đặc sắc.
Thách thức và giải pháp trong việc bảo tồn lễ hội truyền thống
Thách thức
- Thương mại hóa lễ hội: Một số lễ hội bị biến tướng, mất đi ý nghĩa ban đầu do quá tập trung vào các hoạt động kinh doanh.
- Nguồn lực hạn chế: Thiếu nhân lực, tài chính và hạ tầng để tổ chức lễ hội bài bản.
- Mâu thuẫn giữa truyền thống và hiện đại: Việc cân bằng giữa bảo tồn văn hóa gốc và đáp ứng nhu cầu hiện đại hóa là thách thức lớn.
Giải pháp
- Tăng cường truyền thông: Sử dụng báo chí và mạng xã hội để quảng bá, nâng cao nhận thức của người dân và du khách về giá trị văn hóa của lễ hội.
- Đào tạo và hỗ trợ cộng đồng: Trang bị kỹ năng tổ chức và tiếp cận thị trường cho người dân địa phương để họ tham gia tích cực vào các hoạt động du lịch gắn với lễ hội.
- Ứng dụng công nghệ: Kết hợp công nghệ trong việc tái hiện và quản lý lễ hội, tạo sức hút với du khách trẻ.
Hướng tới phát triển bền vững
Việc khôi phục và bảo tồn lễ hội truyền thống không chỉ giúp giữ gìn di sản văn hóa mà còn tạo động lực phát triển du lịch bền vững. Các địa phương cần đẩy mạnh phối hợp giữa chính quyền, cộng đồng và doanh nghiệp để lễ hội vừa giữ được bản sắc, vừa đáp ứng nhu cầu của thời đại. Bên cạnh đó việc giữ gìn các lễ hội truyền thống gắn liền với phát triển du lịch nông thôn sẽ đem đến nguồn lực bền vực cho địa phương.
Những lễ hội truyền thống không chỉ là nơi kết nối cộng đồng mà còn là cơ hội để quảng bá Việt Nam như một điểm đến giàu văn hóa và thân thiện với du khách quốc tế.
