Thôn Lô Lô Chải, dưới chân núi Rồng, Hà Giang, là Làng Văn hóa – Du lịch cộng đồng từ 2018, nơi văn hóa dân tộc Lô Lô hòa quyện thiên nhiên hùng vĩ. Từ bản làng nghèo, nơi đây thu hút hàng nghìn du khách nhờ nhà trình tường, bờ rào đá, hoa đào rực rỡ, và câu chuyện đổi đời qua du lịch cộng đồng.
Lô Lô Chải – Viên ngọc dưới chân cột cờ Lũng Cú
Thôn Lô Lô Chải nằm ở điểm cực Bắc Việt Nam, thuộc xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang, cách trung tâm TP. Hà Giang khoảng 150km. Với 120 hộ dân, chủ yếu là người dân tộc Lô Lô, bản làng nhỏ xinh này được bao bọc bởi núi đá, rừng sa mộc, và những cây đào, mận, lê nở hoa rực rỡ. Những ngôi nhà trình tường đất dày, mái ngói âm dương rong rêu, và bờ rào đá đặc trưng tạo nên bức tranh yên bình, hoang sơ nhưng đầy sức sống.
Được ví như “làng Vân Miêu” của Việt Nam, Lô Lô Chải mang vẻ đẹp mộc mạc nhưng cuốn hút, đặc biệt vào mùa xuân khi hoa đào nở hồng rực bên tường vàng. Đây không chỉ là điểm check-in lý tưởng mà còn là nơi lưu giữ văn hóa Lô Lô qua trang phục sặc sỡ, điệu múa truyền thống, và những lễ hội đặc sắc.
“Cuộc cách mạng” du lịch cộng đồng
Sự phát triển của Lô Lô Chải là một hành trình đáng tự hào, được dẫn dắt bởi những người tiên phong như Bí thư Vàng Dỉ Tình và Trưởng thôn Sình Dỉ Gai. Từ một bản làng nghèo khó, nơi người dân sống chủ yếu bằng nông nghiệp, Lô Lô Chải đã vươn mình trở thành điểm đến du lịch nổi bật nhờ mô hình du lịch cộng đồng.
Bước đi tiên phong
Năm 2011, ông Vàng Dỉ Tình cùng hai hộ khác (ông Sình Dỉ Gai và ông Sử Diệp Pai) bắt đầu mở dịch vụ ăn uống phục vụ khách du lịch ghé thăm cột cờ Lũng Cú. Từ những quán cơm nhỏ, họ dần cải tạo nhà cửa thành homestay, đón khách lưu trú và trải nghiệm đời sống Lô Lô. Năm 2017, ông Tình nâng cấp ngôi nhà trình tường thành homestay khang trang, và đến năm 2018, ông xây thêm homestay thứ hai với 3 phòng đơn và 1 sàn tập thể, phục vụ tối đa 30 khách.
Lan toả phong trào
Tấm gương của ông Tình và ông Gai đã khơi dậy phong trào làm du lịch trong bản. Đến nay, 58/118 hộ tại Lô Lô Chải tham gia làm homestay, nhà hàng, quán cà phê, và các dịch vụ du lịch khác. Các hộ dân được hướng dẫn chỉnh trang nhà cửa, xây nhà vệ sinh tiện nghi, và di dời chuồng trại ra khỏi làng để giữ cảnh quan sạch đẹp. Nhờ sự đồng lòng, bản làng đã “thay da đổi thịt”, trở thành điểm đến chuyên nghiệp, thu hút cả khách nội địa lẫn quốc tế.
Vai trò của chi bộ thôn
Chi bộ thôn Lô Lô Chải, với 20 Đảng viên, đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng phát triển du lịch. Các nghị quyết cụ thể được ban hành, từ nâng tỷ lệ hộ làm du lịch, quy hoạch sản xuất, đến bảo tồn nhà trình tường và bờ rào đá. Bí thư Vàng Dỉ Tình nhấn mạnh: “Đảng viên đi trước, làng nước theo sau.” Sự gương mẫu của các Đảng viên đã thuyết phục cả bản đoàn kết, từ việc quét dọn đường làng đến học kỹ năng phục vụ khách.
Thành quả kinh tế
Du lịch đã mang lại nguồn thu đáng kể cho người dân Lô Lô Chải. Gia đình ông Tình, ví dụ, kiếm được 150–200 triệu đồng/năm từ homestay và dịch vụ ăn uống. Trong dịp cao điểm, doanh thu từ homestay có thể đạt 10 triệu đồng/ngày. Cả bản hiện đón khoảng 700 khách lưu trú vào cuối tuần hoặc lễ Tết, và 250–350 lượt khách tham quan/ngày. Nhờ du lịch, đời sống kinh tế của người dân đã “không phải nghĩ nữa”, với nhiều hộ trở nên khá giả.
Vẻ đẹp văn hoá và thiên nhiên
Lô Lô Chải không chỉ thu hút bởi cảnh quan mà còn bởi nét văn hóa đặc sắc của người Lô Lô:
- Nhà trình tường: Những ngôi nhà đất dày gần nửa mét, mái ngói âm dương, mang kiến trúc truyền thống độc đáo.
- Bờ rào đá: Biểu tượng của cao nguyên đá, được bảo tồn và khôi phục để giữ bản sắc.
- Trang phục Lô Lô: Áo váy sặc sỡ với hoa văn thổ cẩm, thường xuất hiện trong các lễ hội hoặc biểu diễn văn nghệ.
- Lễ hội và âm nhạc: Lễ hội Lô Lô vào tháng 8 âm lịch, với múa trống đồng, hát then, và các nghi thức truyền thống.
- Ẩm thực: Các món đặc sản như thắng cố, mèn mén, gà đen, lợn bản, và trà shan tuyết.
Mùa xuân, Lô Lô Chải rực rỡ với hoa đào, lê, và mận nở khắp bản. Hoa đào đơn 5 cánh, màu hồng nhạt, là điểm check-in yêu thích của du khách. Theo nhiếp ảnh gia Giang Trịnh, để chụp ảnh hoa đào không đông người, du khách nên đến vào sáng sớm (6:00–6:30) hoặc chiều tối.
Trải nghiệm du lịch tại Lô Lô Chải
Lô Lô Chải mang đến loạt trải nghiệm độc đáo, phù hợp với những ai yêu thích văn hóa và thiên nhiên:
- Lưu trú tại homestay: Nghỉ ngơi trong nhà trình tường mát mẻ, được trang bị chăn ga, lò sưởi, và nhà vệ sinh tiện nghi. Giá phòng: 100.000–700.000 VNĐ/đêm, tùy loại phòng hoặc bungalow.
- Thưởng thức ẩm thực: Dùng bữa cùng gia đình chủ nhà, thử thắng cố, mèn mén, hoặc thịt lợn gác bếp. Giá bữa ăn: 100.000–200.000 VNĐ/người.
- Check-in hoa đào: Chụp ảnh với hoa đào, lê, mận vào mùa xuân (tháng 2–3), đặc biệt tại các cây đào cổ thụ trong bản.
- Tham gia văn hóa Lô Lô: Xem biểu diễn múa trống đồng, hát then, hoặc thử mặc trang phục Lô Lô.
- Khám phá cột cờ Lũng Cú: Cách bản 1km, là điểm cực Bắc Việt Nam, với tầm nhìn bao quát cao nguyên đá.
- Đi bộ và chụp ảnh: Dạo quanh bản, ngắm nhà trình tường, bờ rào đá, và cảnh núi non hùng vĩ.
Thôn Lô Lô Chải là biểu tượng của sự đổi mới và đoàn kết, nơi người dân tộc Lô Lô đã biến bản làng nghèo khó thành điểm đến du lịch văn hóa nổi bật của Hà Giang. Với những ngôi nhà trình tường, sắc hoa đào rực rỡ, và tấm lòng hiếu khách, Lô Lô Chải mang đến trải nghiệm độc đáo về văn hóa, thiên nhiên, và con người vùng cao nguyên đá.
